BAĞIMLILIK
Bağımlılık kronik bir hastalıktır. Genetik, çevresel ve psikolojik faktörler bağımlılıkta
önemli bir rol oynar. Genç olmak, eş zamanlı bir psikiyatrik bir rahatsızlığa sahip olmak ve
aile geçmişinin olması gibi faktörler bağımlılıkta risk faktörü olabilir. Herkes bağımlı olabilir
fakat bazı kişisel özellikler bunda risk oluşturabilir. Bunlar; dürtüsellik ve yenilik arayışıdır.
Erteleme ve hazzı bekletme kapasitesi düşük bireyler bağımlılığı hızlı geliştirebilirler.
Beynin kontrol merkezi Frontal Korteks davranışlarımızın kontrol ve karar verme
süreçlerinde aktif rol oynar. Bu sebeple ergenlerde az gelişmiş, gelişimini tamamlamamış olan
bu beyin yapısı kontrol mekanizmasini tam gerçekleştiremez. Bu yapı 25 yaşına kadar
gelişiminin son halini alır, beynin en son gelişen kısmıdır. Ergenler bu sebeple Amigdala
dediğimiz duygusal beyinleriyle karar verme süreçleri daha aktiftir. Ve bu yapı duygusal
anıların işlenmesi ve ödül mekanizmasıyla kurduğu bağlantılar sonucu bağımlılıkta önemli bir
yer oynar.
Bir kere bağımlılık geliştirdikten sonra beyin fonksiyonları farklı çalışmaya başlar.
Maddeler beyne dolaylı ya da doğrudan ulaşabilirler. Beyin yapısında küçülmeye sebep
olurlar. Hafıza, bellek, kontrol ve dikkat gibi bilişsel süreçlere zararı büyüktür. Bu sebeple
bağımlılık ömür boyu tedavi gerektirir. Önemli olan ayık kalmak değildir, aşermeye neden
olacak eski ortam ve arkadaşlardan uzak kalmak, hayat şartlarını yeniden düzenlemek
gerekmektedir. Alkole veya maddeye ulaşımı zorlaştırmak gerekir. Kişi aşerme belirtilerini
iyi tanımalı ve riskleri konusunda bilgili olmalıdır. Sosyal destek her zaman için önemli bir
faktör olup, kişinin bırakmaya yönelik motivasyonu da önemlidir. İlaç ve psikoterapiler ile
bağımlılık önlenebilinir veya kontrol altına alına bilinir.
Diğer davranışsal bağımlılıklar da benzer yapılarla başlar ve ilerleme göstermektedir.
Alışveriş, oyun, ilişki, kumar gibi bağımlılıklar da bir beyin hastalığıdır. Bu rahatsızlıkların
da tedavi edilmesi gerekilmektedir. Bu konularda destek için uzmanlardan psikoterapi
alabilirsiniz.
Klinik psk.. Ezgi Aktaş